ฤาษีทัศนาจร เล่มที่ ๑

167 บทที่ ๑๓ พระเจ้ำอังครำชบูชำพระพุทธเจ้ำด้วยวัตถุ เมื่อพระพุทธองค์ทรงเสด็จกลับแล้ว พระเจ้าอังคราชก็โปรดให้สร้างศาลา ๓ หลัง คือ ตรงที่ยอดดอยจอมทอง ที่พระพุทธองค์ทรงเสด็จมาเหยียบดอยหนึ่งหลัง ที่รับอาหารบิณฑบาต หนึ่งหลัง และที่ทรงฉันอาหารอีกหนึ่งหลัง นอกจากนั้นก็ได้โปรดให้สร้างเจดีย์ทองคาขึ้นไว้ หนึ่งองค์ไว้บนยอดดอย พร้อมกันนั้นก็โปรดให้สร้างโกฏิแก้วอินทนิลไว้ภายในเจดีย์ แล้วก็ทรง ตั้งสัตยาธิษฐานว่า เมื่อองค์สมเด็จพระชินสีห์เสด็จดับขันธ์เข้าสู่ปริพนิพพานแล้ว ก็ขอให้พระ ธาตุโมฬี พระโมฬีธาตุจอมหัวและก็พระธาตุเบื้องขวาขององค์ พระประทีปแก้ว มาประดิษฐาน อยู่ในโกฏิอินทนิล แล้วจากนั้นก็โปรดให้บรรดาพ่อครัว ๕๐๐ ตระกูล หมายถึงความว่า บ้าน ๕๐๐ บ้าน มีกี่คนก็ช่าง มาปฏิบัติรักษาเจดีย์ คอยรักษา คอยจัดอาหารถวายพระพุทธเจ้าและพระ อรหันต์ที่จะมาสู่ดอยจอมทอง แล้วพระเจ้าอังคราชก็ครองราชย์ด้วยทศพิธราชธรรมต่อมาจนถึง สวรรคต ในตอนนี้ก็ปรากฏว่าหลังจากนั้นมา พระพุทธเจ้าบ้าง บรรดาพระสงฆ์สาวกทั้งหลาย บ้างก็มากันบ่อย เพราะว่ามีคนมีศรัทธามาก ต่อมาตามตานานเล่าต่อมาว่า เมื่อพระพุทธองค์เสด็จ ดับขันธ์เข้าสู่ ปริพนิพพานแล้ว ที่เมืองกุสินารา ถวายพระเพลิงพระสรีรธาตุเสร็จเรียบร้อยแล้ว โชณะพราหมณ์ก็จัดแบ่งพระบรมสารีริกธาตุกับเมืองต่างๆ ตอนนี้สาหรับพระโมฬีธาตุเบื้องขวา คือพระโมฬีธาตุน่ะ เบื้องขวา ไม่รวมกันกับ อะไรน่ะ พระธาตุรากขวัญ พระธาตุรากขวัญนี่จะมา ทีหลัง พระโมฬีธาตุเบื้องขวาตกอยู่กับมัลละกษัตริย์ ในฐานะที่พระมหากัสสปเป็นประธานพระ อยู่ในสมัยนั้น จึงแจ้งแก่บรรดากษัตริย์ทั้งหลายเหล่านั้นว่า พระโมฬีธาตุเบื้องขวานี้ ควรจะเป็น ของเมืองอังครัฐ เพราะว่าองค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคทรงพยากรณ์ไว้เช่นนั้น บรรดามัลลกษัตริย์ ทั้งหลายก็ยอม พระมหากัสสปก็อาราธนาพระโมฬีธาตุเบื้องขวาวางไว้บนฝ่ามือ แล้วก็อธิษฐาน ว่าขอให้พระโมฬีธาตุขององค์สมเด็จบรมโลกนารถศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่พระองค์ทรง ตั้งใจพระราชทานไว้ก่อนจะเสด็จดับขันธ์เข้าสู่พระปริพนิพพาน ขอบารมีขององค์สมเด็จพระ พิชิตมารจงได้โปรดให้พระบรมสารีริกธาตุนี้ไปสู่แก้วอินทนิล ในเจดีย์ทอง เหนือดอยจอมทอง