ฤาษีทัศนาจร เล่มที่ ๑

128 ขององค์สมเด็จพระประทีปแก้วบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ดี หรือสถานที่ที่เกี่ยวเนื่องก็ดี บุคคลที่เนื่องด้วยเหตุการณ์ที่กล่าวเล่ามาก็ตาม อันนี้ขอบรรดาลูกหลานที่รักจงจาไว้ว่า คุยกันให้ ฟังเพื่อเป็นการประดับความรู้อย่างหนึ่ง แล้วอีกประการหนึ่ง ก็มีความมุ่งหมายอยู่ว่าต้องการให้ ลูกหลานทั้งหลายได้ทราบความจริง ว่าทุกสิ่งทุกอย่างในโลกที่เกิดมาแล้วหาความแน่นอนไม่ได้ ที่เราเรียกกันว่าอนิจจัง คือมีความแปรปรวนไปเป็นปกติ ในที่สุดก็พัง ดูตัวอย่างองค์สมเด็จพระ สัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ทรงเป็นอัจฉริยะทุกอย่าง แต่ทว่าเวลานี้พระวรกายของพระองค์ พระ รูป พระโฉมของพระองค์ที่ประกอบไปด้วยขันธ์ ๕ ที่เราเรียกกันว่า เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน หรือร่างกาย อันนี้ไม่ปรากฏมีสาหรับเราแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งองค์สมเด็จพระประทีป แก้วเป็นผู้มีความประเสริฐทุกอย่างยิ่งกว่ามนุษย์ เทวดา หรือพรหม กระนั้นพระองค์เองก็ไม่ สามารถจะทรงพระวรกายไว้ได้ ปล่อยให้พระวรกายสลายไปตามสภาพของมัน ที่เราเรียกกันว่า กฎธรรมดา แม้แต่สิ่งก่อสร้างก็เหมือนกัน เขาทาด้วยศิลาแลงบ้าง ทาด้วยหินบ้าง ทาด้วยวัตถุที่ แข็งกว่าร่างกายบ้าง ที่คุยกันมาว่า สมัยนั้นมีอย่างนี้ สมัยนี้มีอย่างนี้ เวลาที่เขาทากันก็ปรากฏว่า สร้างให้แข็งแรงที่สุด ไม่คิดว่ามันจะพัง แต่ว่าในที่สุดมันก็พังไปได้ ที่ทรงตัวอยู่ได้ก็เพราะอาศัย การบูรณะซ่อมแซมกันเข้าไว้ นี่แหละบรรดาลูกหลานที่รัก เรื่องราวความเป็นมาต่างๆ ที่คุยให้ ฟัง ก็จะได้ทราบว่า ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกเป็นของไม่เที่ยง ถ้ามันไม่เที่ยงเราเอาจิตใจไปยึดถือเข้า ไว้ ความทุกข์มันก็จะเกิด ทั้งเพราะอะไร เพราะว่าเราไปคิดว่ามันเที่ยง คิดว่ามันจะทรงตัว ถ้ามัน ถึงเวลาสลายตัวเข้ามาจริงๆ เราก็หนักใจ ความเสียใจ ความเสียดายเกิดขึ้น ทั้งนี้เพราะอะไร เพราะเราไม่ยอมรับนับถือกฎของความเป็นจริง ถ้าหากว่าเรายอมรับนับถือกฎของความเป็นจริง ว่า ทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดมาในโลกแล้ว มันก็มีความแปรปรวน มีความทรุดโทรม มีการสลายตัว ไปในที่สุด ฉะนั้นเมื่อความแปรปรวนปรากฏ การสลายตัวจะปรากฏ เราก็ไม่หนักใจ ทั้งนี้ เพราะว่าเราทราบตามความเป็นจริง รู้อยู่แล้วว่ามันจะพัง ตัวอย่างเช่นเวลาเช้า พระอาทิตย์ปรากฏ ขึ้น แต่ว่าเวลาตอนเย็นพระอาทิตย์ก็ลับหายไป ความมืดก็ปรากฏเข้ามาแทนที่ อาการอย่างนี้ ปรากฏกับเราเป็นของธรรมดา เราก็ทราบกันอยู่ว่า ถ้าตอนเย็นแสงสว่างจะหายไป เวลาเช้าแสง จะปรากฏขึ้นมาใหม่ ความหนักใจของเราย่อมไม่มี ทั้งนี้ก็เพราะว่าเราทราบดี ว่าธรรมดาของ พระอาทิตย์เป็นอย่างนั้น เมื่อเรารู้ว่าพระอาทิตย์เช้าขึ้น เย็นตก เมื่อความมืดปรากฏ เราก็คอยดูว่า