ฤาษีทัศนาจร เล่มที่ ๑

99 ข้าพระพุทธเจ้าก็ตามใจพระองค์ จะทาเป็นสถูปเจดีย์ให้เป็นที่บูชาให้สมพระเกียรติ เป็นที่ควรแก่ การนมัสการ เป็นปูชนียสถานประจาประเทศเขตพระนคร เมื่ออธิษฐานแล้ว พระธาตุขององค์ สมเด็จพระบรมโลกนาถลอยลงมา ที่หน้า ที่พระพักตร์ นั่นน่ะอ้ายพระพักตร์นี่ไม่ได้แปลว่าตูด นะ เวลาพักเขาเอาตูดนั่งพักนี่ชาวบ้านเขาแปลว่าตูด แต่พระพักตร์นี่เขาแปลว่าหน้า ตรงหน้าของ พระเจ้าอาทิจจ์ เอาอย่างนี้ดีกว่า เด็กจะได้เข้าใจ (พระพักตร์เขาแปลว่าหน้า หนู) แล้วพระเจ้า อาทิจจ์ก็แบมือ น้อมพระเศียรเข้าไปรับ น้อมพระเศียรแสดงความเคารพ แบมือสองมือประสาน กับผะอบพระบรมสารีริกธาตุนั้นก็ลอยลงมาในมือ แล้วพระเจ้าอาทิจจ์ได้สั่งให้ขุดสถานที่ให้ลึก ทาที่ให้มั่นคง บรรจุพระบรมสารีริกธาตุลงไป เอาดอกไม้เงิน ดอกไม้ทอง เครื่องเพชรนิลจินดา ทั้งหลายตลอดจนกระทั่งของบรรดาประชาชนทั้งหลาย ฝังเข้าไว้ บรรจุในที่นั้น มีค่าในสมัยนี้ จะนับประมาณได้ประมาณสัก ๓๐ ล้านเศษ ของที่ถวายไว้ในที่นั้น แล้วก็กลบทาแข็งแรงดีแล้วก็ สร้างประสาทสูง ๑๒ ศอก มีเสา ๔ เสา มีประตู ๔ ด้าน ก็เป็นศาลาเล็กๆ ทีนี้นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา บรรดาประชาชนทั้งหลายก็พากันมาบูชาพระธาตุหริภุญ ไชย ซึ่งมีพระเจ้าอาทิจจ์ พระบรมกษัตริย์เป็นประธาน นี่เรื่องราวของพระบรมสารีริกธาตุหริภุญ ไชยที่เราพากันไปถวายนมัสการนั้นมีดังนี้ เรื่องที่ดีๆ มีความสาคัญยังมีอยู่อีก การที่บอกว่าองค์ สมเด็จพระทรงธรรมพระบรมศาสดาไม่เคยเสด็จมานี้ไม่จริงแล้วนะ ประเทศไทยตานานท่านเล่า ไว้อย่างนั้น ว่ามีมาและยังก่อนความเป็นมาของพระธาตุหริภุญไชย ว่าสถานที่นี้ก่อนที่องค์ สมเด็จพระชินสีห์พระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จดับขันธ์เข้าสู่พระปรินิพพาน ไม่ใช่ ว่าพระพุทธเจ้าจะทรงเสด็จมาคราวเดียวเท่านั้น ยังเสด็จมาอีก ตั้งหลายคราว และก็มีพระ สาวกขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ประจาจริงๆ ก็คือ พระมหากัจจายนะ มาประจาเป็น กรณีย์พิเศษ มีพระโมคคัลลาน์ พระสารีบุตร พระอนุรุทธิ์มาเป็นคราวๆ ท่านบอกว่าในสถานที่นี้ ย่อมเป็นที่ชุมนุมของบรรดาสงฆ์ทั้งหลาย คือเป็นแหล่งที่รวมพระอริยสงฆ์ถึง ๗๐๐ พระองค์ คือ พระอริยสงฆ์ที่เป็นพระอรหันต์ในบริเวณที่ใกล้กัน และไกลบ้าน เวลาจะมาประชุมกันก็มาที่ ตรงนั้น ถือว่าเวลาที่พระพุทธเจ้าเคยมาฉันภัตตาหารที่ตรงนั้น เคยพักแรมที่ตรงนั้น เลยพยากรณ์ ไว้ว่าที่ตรงนั้นจะบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ จึงบรรดาพระสงฆ์ทั้งหลายจึงพากันมาประกาศพระ